Şarap Terimleri

Şarap evi açmak isteyenlerin sık sık duyacağı ve faydalı olacağına inandığımız, şarap terimlerini sizler ile paylaşmak istedik.

AOC (Appellation d’Origine Controlée)
Fransız yöresel gıda ürünlerinin özelliklerini korumaları ve başka ülkelerde ya da yörelerde taklitlerinin piyasaya sürülememesi için uygulamaya konulan bu sistemde, şarabın üretileceği yöreler, şaraplık üzümler, bağ dikim ve bakım yöntemleri, üretim yöntemleri, alkol oranı, hektar başına alınacak verim, etiketleme, şarabın kimyevi analiz değerleri gibi pek çok unsur detaylı olarak belirlenmiştir.

Aroma

Şarabın yapıldığı üzüm cins ve/veya cinslerinden kaynaklanan tat ve kokulara aroma denir.

Bacak

Şarap kadehte iken, hafif dairesel hareketlerle çalkalanması sonucu kadehin iç cidarlarında yükselir ve yollar halinde aşağıya doğru süzülürken de Fransızcada bacak (jambes) ya da gözyaşı (larmes) anlamına gelen oluşumlar meydana gelir. Alkol oranı yüksek şaraplarda bu oluşum daha belirgin olacaktır.

Beaujolais (Bo-jo-le)

Esasında Fransa’nın Burgundy bölgesindeki yörelerden biri olan Beaujolais, genel anlamda, hasat edilen üzümlerden aynı rekolte yılı içerisinde üretilen genç şaraplara verilen isimdir. Basit, meyvemsi ve içimi kolay olan bu şaraplar, çok kısa sürede tüketilmek üzere piyasaya sürülürler.

Birincil Aroma

Şarap yapılan üzüm çeşidinden kaynaklı tazelik hissi veren aromaları ifade etmek için kullanılır.

Bouchonné (bu-şo-ne) 

Mantar enfeksiyonundan etkilenmiş ve bozulmuş olan şaraplar için kullanılan bir tanımlamadır.

Baumé (Bo-me)

Şarap yapımında sıkça kullanılan bir ölçü birimidir. Üzümdeki şeker miktarını tanımlamaya yarar. 1° Baumé, her litre su başına 17-18 gram şekere denk gelir. Örneğin, 12 ° Baumé’ye sahip bir üzümden, eğer tamamen sek bir şarap elde edilecekse, alkol oranı yüzde 12 olan bir şarap yapılabilir.

Buke

Daha çok olgun ya da olgunlaşmakta olan şarapların kokusunu anlatmakta kullanılan bir terimdir. Şarapta, üzümden gelen birincil aromalar ile fermantasyon ve eskitme sırasında oluşan ikincil ve üçüncül aromaların kompleks bileşkesi olarak da tanımlanabilir.

Cibre

Üzümün sıkılmasından sonra kalan kabuk, çekirdek ve saptan oluşan artığa verilen addır.

Degüstasyon

Bir şarabın özelliklerinin değerlendirilmesi amacıyla tadılması işlemidir.

Dekantasyon

Bir şarabın tortudan arındırılması ya da havalandırılması amacıyla, şişeden ayrı bir kaba, bir dekantöre boşaltılması işlemidir.

Denge

Kaliteli şaraplarda mutlaka bulunması gereken bir özelliktir. Dengeli bir şarapta, alkol oranı, asidite, şeker miktarı ve tanen, damakta bir denge halindedir ve hiçbir özellik diğerlerini bastıracak kadar ön plana çıkmaz.

Dömi-sek

Hafif tatlı şaraplar için kullanılan bir terimdir. Şeker oranı litre başına, genellikle, 4 – 12 gram arasındadır.

Derinlik

Şarabı ağzımızda gezdirmeye başladığımızda tek bir tat olgusu yerine birbirinden farklı tatlar algılayabiliyorsak bu derinlik ifadesi ile tarif edilmektedir.

Enoloji

Şarap ile ilgilenen bilim dalı.

Estate Bottling

Şarabın, üzümlerin yetiştiği bölgede kurulan tesislerde üretildiğini ifade eder. Buradaki avantaj, bağlardan toplanan üzümlerin, tesislere yakın olması sayesinde toplanan üzümlerin hava ile teması sonucu oksidasyona başlamadan işlenmeye başlamasıdır.

Etek

Şarapçılık dilinde şarabın rengine verilen isimdir.

Fermantasyon

Üzüm suyunda doğal olarak bulunan şekerin, mayaların yardımı ile etil alkol ve karbondioksite dönüşmesidir.

Finiş

Bir şarap yutulduktan ya da tükürüldükten sonra ağızda bıraktığı nihai etki için kullanılan bir tanımlamadır. Bitişi “uzun” olan bir şarabın tadı ağzınızda bir süre kalır ki bu da şarabın kaliteli olduğunun bir göstergesidir.

Genç şarap

Üzümün birincil aromalarını kaybetmeyeceği özel bir yöntem ile üretilip hemen şişelenen ve fazla bekletilmeden tüketilmeleri gereken şaraplardır.

Gövde

Bir şarabın damakta bıraktığı dolgunluk hissi. Alkol oranı ve ekstresi yüksek olan şaraplar sağlam ya da dolgun olarak tanımlanırlar.

Karaf

Dekante edilecek şarabın konulduğu genelde cam malzemeden yapılan geniş ağız ve gövdeye sahip dinlendirme kabı. (bkz:dekantasyon)

Kav

Şarapların bekletildikleri mahzene verilen addır.

Kısalık

Bir şarap yutulduktan (ya da tükürüldükten) sonra ağızda bıraktığı tadın kalıcı olmaması ve bir iki saniye içinde kaybolması halinde, o şarabın kısa olduğu söylenebilir. Tanenin ağızda bıraktığı burukluk, ağızda kalıcılık kavramında dikkate alınmaz.

Kompleks

Üstün kaliteli şarapların sahip olduğu bir özellik olan kompleks yapı, çeşitli aroma ve bukelere sahip olan şarapları tanımlayan bir tadım terimidir.

Kupaj

Farklı özellikteki küvlerin veya fıçıların şaraplarının harmanlanması işlemidir. Bu işlemde, bağların farklı kısımlarından elde edilen şarapların, değişik yılların, değişik işlemlerden geçmiş ayrı karakterde şarapların ya da farklı sepajların birbirleriyle harmanlanması yoluyla, daha kaliteli şarapların üretilmesi hedeflenir.

Likör şarap

Alkol eklenerek fermantasyonları durdurulmuş şaraplardır. Bu nedenle, alkol oranları yüksektir. Porto ve Jerez, dünyanın en ünlü likör şarapları olarak bilinirler.

Magnum

1.5 litre (normal bir şarap şişesinin iki katı) hacmindeki şişelere verilen addır.

Maserasyon

Kırmızı ve roze şarap üretiminde, üzümlerin kabuk ve çekirdekleriyle birlikte bekletilerek renk, tanen ve diğer organik maddelerin kazandırıldığı işleme verilen addır.

Mayşe

Şıralı cibreye verilen isimdir.

Meyvemsilik

Şarapta, cazip ve özellikle narenciye, böğürtlen türü meyveleri çağrıştıran aromaları betimleyen bir tadım terimidir.

Monosepaj

Tek üzüm çeşidinden yapılan şarap. Ancak bu üzümün {6890be1797b82714018dbc273c43be5ef11f8ae44530bc181d342d88b982b3c4}100 kullanılması şart değildir. Birçok ülkede {6890be1797b82714018dbc273c43be5ef11f8ae44530bc181d342d88b982b3c4}15-25 oranında başka bir üzümün kullanılması halinde bile şarap baskın üzümün adıyla “monosepaj” olarak satışa sunulabilir.

Oksidasyon

Fazla oksijene maruz kalmaktan dolayı oluşan şarap hatasıdır. Bu tür şaraplar “oksidize” olarak tanımlanır ve tatları sirke gibidir.

Sek

Tatlılıkları pek fazla algılanmayan şaraplardır. Genellikle, şeker oranları litre başına 0-4 gram arasında olsa da, asiditelerine göre, bu oran litre başına 10 grama kadar çıkabilir.

Yuvarlaklık

Çoğunlukla dengeli, taneni, asiditesi ya da şeker oranı ön plana çıkmayan şaraplar için kullanılan bir terimdir.

Tanen

Üzüm kabuklarında, çekirdeklerinde ve saplarında bulunan ve ağızda burukluk hissi uyandıran maddedir. Kırmızı şaraplarda daha çok bulunan tanenler, bu şarapların gövdesine katkıda bulunurlar ve aynı zamanda yıllanmalarında önemli bir rol oynarlar. Tanen şaraba, üzüm dışında yıllandırıldığı ahşap fıçıdan da geçebilir.

Uzunluk

Bir şarap yutulduktan (ya da tükürüldükten) sonra ağızda bıraktığı tadın etkinliği ve kalıcılığıdır. Tanenin ağızda bıraktığı burukluk, uzunluğa dahil değildir.

Vintage (rekolte)

Birden fazla anlama sahip olan bir terimdir. Bağbozumu anlamında kullanılabildiği gibi, üzümlerin toplanıp şarap üretimine başlanan yıl olarak anlamında da kullanılır. Kimi zaman da, şampanyada olduğu gibi, şarabın tek bir yıl ürünü olduğunu anlatır.

Vitikültür

Bağcılık bilimi ve uygulamasına verilen addır. Bağların bulunduğu iklim ve toprak koşulları, üzüm çeşidinin seçimi, bağların tesis edilmesi, aşılama hastalıklar ve daha pek çok konu ile ilgilenen bir bilim dalıdır.

Sepaj(varietal) 

Fransızca’ da şarabın yapımında kullanılan üzüm çeşidini ifade etmek için kullanılır. Sepaj şarap ise varietal olarak da anılan tek bir üzüm çeşidinden yapılan şaraplara verilen isimdir.

Yavanlık

Asitliliği düşük, yapısı ve karakteri zayıf olan düşük kaliteli şarapları tanımlayan tadım terimidir.

Şarap ile ilgii aksesuarlara www. cafemarkt.com adresinden ulaşabilirsiniz.

Kaynak : evdesarap.org